JOHN RUSKIN, WILLIAM MORRIS VE WALTER PATER: DEKORATİF SANATLARDA DOĞADAN MÜZİKAL UYUMA-1

1- John Ruskin’in tüm sanatlarda esas olanın, gözün net gördüğünü elle şekillendirmek olduğu iddiası, güzel sanatlar ile dekoratif sanatlar arasındaki ayrımı bulanıklaştırdı. İzleyiciye gerçeği ifşa etmeye uygun yenilenmiş bir doğa deneyimini savunarak, sanatın toplumsal bir işlevi yerine getirdiği sanat ve zanaat hareketiyle yeni bir iç tasarım şekline ilham verdi. Ruskin’e olan derin hayranlığını kabul eden William Morris, sanayi devriminde zarar gördüğünü düşündüğü erkeklerin duyularını canlandırmaya ve onurlarını geri kazanmaya uygun güzel ve huzurlu ortamlar yaratmak amacıyla Morris, Marshall, Faulkner & Co’yu yarattı. Şirket, alt sınıfların karşılayamayacağı nesneler üretse de, endüstriyel çağda seri üretime karşı çıkan Michael Field’ın Durdans’ının kanıtladığı gibi daha basit ve sade iç mekânlar yarattı. William Morris için dekoratif sanatların bu canlanmasında ahlâkî bir gerçek vardı, çünkü zanaatkârlar nesneler yaratma özgürlüğünü yeniden keşfedecek ve aynı zamanda başkalarına doğaya yakın olmanın canlandırıcı deneyimini ileteceklerdi. Bununla birlikte, bugünü çirkin sanayi çağından kurtarma arzusu ile geçmiş bir çağa duyulan özlem arasında bir ikilem vardı. John Ruskin’in Venedik Taşları’nda Ortaçağı övmesinin ardından, dekoratif sanatlar, zanaatkârlığın insanları özgürleştirdiği ve doğanın yakından gözlemlenmesi yoluyla gerçeğe ulaşmalarına yardımcı olduğu bir dönemi kutlayan Gotik canlanmaya katıldı. Süsleme sanatları, doğal güzelliğin daha iyi anlaşılmasına elverişli bir ortam yaratırken, estetiği de sanayi çağının çirkinliğinden korumuştur. Morris’in tasarladığı desenler, evlerinin hayallerini ve özlemlerini yansıtmasını isteyen ve Walter Pater’ın epikürcü estetiğini benimseyen estetikler tarafından sevildi. Walter Pater’in Rönesans’ta müziği tüm sanatların hedeflemesi gereken bir ideal olarak kutlaması, estetik zihin için saf algıyı geliştiren bir müzik kompozisyonu olarak iç tasarım fikrini besledi. Estetik iç mekânlar, doğal güzelliği ve gerçeği yeniden keşfetme arzusu ile estetik düşlere geri çekilme arasındaki bu belirsizliği ne ölçüde gösterdiğini incelemek gerekmekte.

2- İmalatın yükselişi, bunun erkekleri yalnızca nesne yapma zevklerinden değil, aynı zamanda tüm kimliklerinden mahrum bırakacağından korkan Ruskin ve Morris için ana sorundu. ‘Daha Küçük Yaşam Sanatları’nda William Morris, ‘mekanik zahmetin insanın tüm el işlerini süpüreceğini ve sanatın yok olacağını’ iddia etti. İmalatın sonuçları üzerine düşünceleri için insan emeği konusunda John Ruskin’in “Die Natur der Gotik” adlı eserindeki düşüncelerine çok şey borçluydu ve bu düşüncelere doğrudan “Die kleinen Künste”de “konu hakkında söylenebilecek en doğru ve en anlamlı sözler” (Ruskin) olarak atıfta bulundu.

3- Der Reichtum der Nationen'de el işlerinin bölünmesini savunan Adam Smith’e karşı çıkan Ruskin, “Die Natur der Gotik”te şunları iddia etti: “Bölünmüş olan, aslında, emek değildir; ancak erkekler:- sadece insan parçalarına bölünmüş- küçük yaşam parçalarına ve kırıntılara bölünmüş; öyle ki, bir insanda kalan tüm küçük zekâ parçası bir toplu iğne ya da çivi yapmak için yeterli olmayıp, bir toplu iğnenin ucunu ya da bir çivinin başını yapmak için kendini tüketir”. Makinelerin ezici gücü, insan ve yaptığı nesneler arasındaki analojiyle artar, çünkü makineler onun hizmetinde olmak yerine sonunda ona hükmeder, onu parçalara ayırır ve elini zekâsından kopuk bir alete dönüştürür. İmalat, diye açıklıyor Die zwei Pfade’de sanata karşıdır, çünkü insanın zekâsını içermez, sadece “herhangi bir şeyin elle yapılması”dır. . .’, sanat ise ‘elin işleyişini ve insan zekâsını bir arada’ içerir. “O halde GÜZEL SANAT, insanın elinin, kafasının ve kalbinin birlikte hareket ettiği şeydir”. Ruskin, insanın icadının gücünü ‘dokunuşun tini’ (Geist der Berührung) olarak yeniden tanımlayarak sanatlar arasındaki sınırı bulanıklaştırır ve bu nedenle ruhun üretilen esere katılımına göre, Felibien için ise konuya bağlıdır.[1] Sanatın bu tanımı, Walter Pater’in tasarım ve uygulama arasında hiçbir ayrım yapmayan, dekoratif sanatların yeniden değerlendirilmesine yol açan ‘yaratıcı kullanım’ (erfinderischer Umgang) ile tutarlıdır. Dahası, Ruskin için dekoratif sanatların ahlâkî bir işlevi vardır, çünkü bunlar insanın bireysel birliğini- el, zihin ve kalp- yeniden kurmaya katkıda bulunabilirler. Argümanı, Aristoteles’in insanın zanaatkârlık, ahlâkî erdem ve mantıktaki mükemmelliğini savunmasının temeli olarak hizmet eden bir insanın üç faaliyetini- yapma, etme ve bilme (machen, tun und wissen)- sınıflandırmasına yakındır. Dekoratif sanatlar aynı zamanda insanların günlük yaşamlarında erkeklerin gündelik çevrelerini güzelleştirmek gibi yararlı bir sosyal işlevi de yerine getirir. Jacques Rancière’in ‘estetik iyileşme’ (ästhetische Erholung) dediği şeyi başarırlar: ‘Estetik iyileşme, yalnızca müze ziyaretçilerinin tefekkürüne adanmış “güzel sanatlar” ile bir sanata hizmet eden sözde dekoratif sanatlar arasındaki ayrımla kaybedilen sanatsal birliği yeniden kurmaktan ibarettir. Pratik bir amaca sahiptir ve bir binanın dekorasyonuna entegre edilmiştir’.[2] Böylece Ruskin, Die zwei Pfade'da sanatta dekorasyonun önemini vurgular; Tiziano'nun Venedik’teki fresklerinden bir örnek verir: ‘Ve dünyanın gördüğü en büyük sanat eserlerinin tümü bile üretimi gerçekleştirilirken bir yere uydurulmuş ve bir amaca tabi kılınmıştır. Mevcut en yüksek düzeyde sanat yoktur, çünkü dekoratiftir’. Örneğin, Acland’a 1859 tarihli bir mektupta Oxford Müzesi için en iyi süslemeyi tavsiye eden Ruskin, Viktorya dönemine ait kamu binalarındaki duvar resimlerine cesaret verir: ‘Her türden en yüksek sanat, en çok gerçeği iletendir ve mümkün olan en iyi süsleme, mükemmel İnsanlığı renkli olarak temsil eden Tiziano tarafından fresklerle iç duvarların süslenmesi olacaktır”. Tiziano üslubundan sonra ahlaki gerçeğin imgelerinin, Oxford’daki eğitimli erkeklerin görüşlerini genişletmek için bilim koleksiyonlarına ev sahipliği yapmak için oluşturulan yeni müzeyi ziyaret etmenin eğitim deneyimini artıracağını düşünmüştür.

[1] Kraliyet Resim ve Heykel Akademisi'nin (1669) Félibien Konferansları Önsözünde. [2] Estetik yenilenme, sanatın birliğinin yeniden kurulmasıdır, yalnızca müze ziyaretçilerinin tefekkürüne adanan 'güzel sanatlar' ile 'onların hizmetine sunuldukları için' dekoratif sanatlar olarak adlandırılan sanatlar arasındaki ayrımdan bu yana kaybolan bir birlik. pratik bir son ve bir binanın dekorasyonuna entegre.'

Martine Lambert-Charbonnier