TURKS KİTABI ÜZERİNDEN ELEŞTİRİLER

İnsanlar ülkemizin sanatıyla ilgili bir araştırma yaptıklarında, ne yazık ki önemli viraj kitap ya da katalogların, hem de en lüks baskılarla İngiltere ve Amerika’da İngilizce basıldıklarını göreceklerdir. Bunlardan biri de Londra royal akademide bir sergiyle de taçlandırılmış 2005’teki Turks isimli kitaptır. İçinde epeyce de Türkiyeli ismin katkı verdiği bu kitap 600-1600 arasındaki Türk başlığı altındaki sanata derli toplu bir yaklaşım, fakat yaklaşımlarda bulunan araştırmacıların bir çoğu risk almadan olabilir, edilebilir… vb yaklaşımlara sahip şekilde değerlendirmelerde bulunmuş. Bunu en iyi de Filiz Çağman tarafından kaleme alınan Mehmet Siyah Kalem yazısında ve bu resimlerin tarihlendirilmesi boyutunda görüyorsunuz. Uzun yıllar Topkapı sarayı kütüphanesi müdiresi idi Çağman, ve o kitaplığa öyle ortalama kimse kolay kolay sokulmazdı. Kendi şürekası alınırdı içeriye genelde.

Bunları neden söylüyorum. Konu Türk konusu, belki de elli yılda bir çıkacak bir kitap olmasına rağmen, ne acıdır ki Türkçede yok, oraya yazı verenlerin de risksiz tam bir kuru akademisyenlik tasladıkları ise dediğim gibi çok belli. Sonra da Türkiye’de sanat neden bu durumda diye soruyorlar. Nasıl olmasın ki… böyle bir kitap eş zamanlı Türkçeye kazandırılmalıydı ve daha yenilik dolu kuram ileri sürebilen yazılara da yer verilmeliydi. Belki de İngilizler kitap için Türkçeye basılmama şartını koymuş bile olabilirler, ne diyeyim her şey beklenir… ya da ülkemizden bir banka bu işi neden yapmadı, toplum öğrensin görsün istemediği için olabilir mi acaba? nedeni, bankalarımızın da küresel gücün tutsağı olmasına bağlanabilir mi?

Gelen kuşaklar nasıl okuyacak bu ve benzeri kitapları. Eski kitapçılarda 5-6 adet var 2000 ile 10.000 tl arasında fiyatı, ayrıca her İngilizce bilen okusa da bir şey anlayamaz bu tip alan kitaplarından zaten. sanat tarihi ile ilgili ciddi bir İngilizce bilgisine sahip olması gerekir. Sonra diyoruz ki güncel bir ressam veya kuramcı köklerden niye yararlanamıyor, tabi görsel olarak müzeler var ve bence bu da yeter, ancak sadece gözü olana yeter. Ya göz yoksa, o zaman da ancak kaleme alınmış metinleri de okumak gerekiyor… ancak ülkemizde bu konuda çok büyük açıklar var, içeriden ve dışarıdan birileri toplumun ilerlemesini gerçekten istemiyor.

Özkan Eroğlu

14 Ağustos 2024