ÇALIŞMA NOTLARI- 2

JOHN DEWEY: ART AS AN EXPERIENCE

“As his subject-matter is to the artist, so is the work of art to the critic”[1]. Sanatçı burada iç görünüşten dış görünüşe bir nesne getirir ve o nesne sanat yapıtı olarak bilinçli bir izleyici olan eleştirmen tarafından algılanır.

Bu konuyu biraz daha Değerli insan Dinçer Yıldız’ın görüşleriyle açalım: Düşünce bilgi sürecinde kendini özne ve nesne diye ikiye bölme ve sonra da o parçaları birleştirme yetisine sahiptir. Bu süreçte üç unsur göze çarpar:

1. Düşünen düşünce (özne): Dewey’de “kavram”ı ileri süren yaratıcı sanatçı ile özdeştir (John Dewey şöyle demekte: As his subject-matter is to the artist).

2. Düşünülen düşünce (nesne): Dewey’de sanat yapıtını “algılama nesnesi” kılan bilinçli izleyici eleştirmenle özdeştir (John Dewey şöyle demekte: so is the work of art to the critic).

3. Düşünen düşünce ile düşünülen düşünceyi bağlayıp birliğe götüren düşünce (varılan bilgi): Sanatçının ortaya koyduğu yapıt, eleştirmenin algılamasını bekler ve bu şekilde oluşan “edimsel süreç”in meydana gelmesini sağlar.

[1] John Dewey’in, Türkçeye çevirisi Nur Küçük tarafından yapılan ve Vakıfbank Yayınları'ndan çıkan “Deneyim Olarak Sanat” kitabında ise bu cümlenin düğüm vurgusu “subject-matter”in “içerik” diye çevrilmesiyle Dewey'in dile getirmek istediği mesele anlaşılmaktan uzak kalmıştır yazık ki. Kitap, buna benzer viraj noktada önemli tanımlamaların hakkını verememiş görüntüsü ortaya koymaktadır kanımca!