top of page
Search

GEORG SIMMEL'İN "PARANIN FELSEFESİ" ÜZERİNE

  • Writer: Özkan Eroğlu
    Özkan Eroğlu
  • Dec 11, 2021
  • 5 min read

Her araştırma bölgesinin, düşünce hareketinin kesinden filozofik forma dönüştüğü iki sınırı vardır. Genel olarak bilginin önkoşulları, her özel alanın aksiyomları gibi, sunumlarını ve incelemelerini bu ikincisinden, amacı sonsuz olan daha temel bir bilime kaydırır: Ön varsayımlar olmadan düşünmek - tek tek bilimlerin kendilerini inkâr ettiği bir hedef, çünkü Kanıtsız, yani olgusal veya metodik nitelikte herhangi bir ön koşul olmadan adım atmazlar. Bu varsayımları sunarken ve incelerken filozofi de onları tamamen ortadan kaldıramaz; ancak burada, bizde güç üzerine bir hükmün ve kanıtlanamaz olana başvurmanın başladığı ve elbette, kanıtlanabilirliğin ilerlemesi nedeniyle hiçbir zaman kesin olarak sabitlenmeyen bilgideki son noktadır. Filozofik alanın başlangıcı burada kesinin alt sınırını işaret ediyorsa, üst sınır, bir dünya görüşü oluşturmak ve yaşamın bütünlüğü ile ilişki kurmak için pozitif bilginin her zaman parçalı içeriklerinin sonuç terimleriyle desteklenmesi gerektiği yerdir. Bilimler tarihi, filozofik bilgi türünü gerçekten ilkel olarak, genel terimlerle fenomenlerin yalnızca bir tahmini olarak gösteriyorsa, o zaman bu ön prosedür bazı sorular için, yani özellikle değerlemelere ve değerlemelere ait olanlar için hâlâ vazgeçilmezdir. Şimdiye kadar ne kesin bir cevap ne de bir vazgeçişimiz olan entelektüel yaşamın en genel bağlamları. Evet, belki de mükemmelleştirilmiş ampirizm bile, fenomenlerin mekanik yeniden üretiminin mükemmelliğinin güzel sanatı gereksiz kılacağından daha fazla, gerçeği vurgulayan, renklendiren ve bireysel olarak vurgulayan bir yorum olarak filozofinin yerini almayacaktı.

Genel olarak filozofinin konumunun bu belirlenmesinden tek tek nesnelerle ilgili olarak sahip olduğu haklar doğar. Eğer bir para felsefesi olacaksa, paranın ekonomik biliminin yalnızca bu tarafında ve diğer tarafında yer alabilir: Bir yandan, zihinsel anayasada, toplumsalda önkoşulları temsil edebilir. Gerçeklerin ve değerlerin mantıksal yapısında yer alan ilişkiler, paraya anlamını ve pratik konumunu verir. Paranın kökeni sorunu bu değil: Çünkü bu felsefeye değil tarihe aittir. Ve bir fenomeni anlamanın onun tarihsel oluşumundan elde ettiği kâra ne kadar değer verirsek verelim, hale gelen şeyin içerikle ilgili anlamı sıklıkla zamansal değil, tamamen olgusal olan kavramsal, psikolojik, etik bir doğanın bağlamlarına dayanır. Örneğin, hukukun veya dinin veya bilginin önemi, saygınlığı, içeriği, bunların tarihsel gerçekleşme yolları sorununun tamamen ötesindedir. Bu kitabın ilk bölümü, böylece, onun özünü ve varlığının anlamını destekleyen koşullardan parayı geliştirecektir.



Fikrini ve yapısını değer duygularından, şeylerin pratiğinden ve insanların karşılıklı ilişkilerinden önkoşulları olarak geliştirmeye çalıştığım paranın tarihsel görünümünü şimdi, insan üzerindeki etkileri bakımından ikinci, sentetik kısım izlemektedir. İç dünya: Buna göre Bireylerin hayata karşı tutumu, kaderleri zinciri, genel kültürü. Bir yandan, burada, özlerine göre tam ve ayrıntılı olarak araştırılabilen, ancak mevcut bilgi durumunda olmayan ve dolayısıyla yalnızca felsefi tipe göre olan bağlantılarla uğraşıyoruz: Genel olarak yuvarlanma, bireysel süreçlerin koşullara göre temsili, ele alınacak soyut terimler; öte yandan, sonsuza kadar varsayımsal bir yorum meselesi olacak psikolojik nedenlerle ve bireysel renklendirmeden asla tamamen çözülemeyecek sanatsal bir kopya ile ilgilidir. Para ilkesinin içsel yaşamdaki gelişmeler ve değerlemelerle bu dallanma, ilk bölümün sorunlu alanının önünde durduğu kadar paranın iktisat biliminin de gerisindedir. Biri, paranın özünü genel yaşamın koşullarından ve ilişkilerinden anlaşılır kılmak, diğeri ise tersine, paranın etkinliğinden ikincisinin özünü ve oluşumunu anlamaktır.

Bu çalışmaların hiçbir satırı ekonomik açıdan ele alınmamıştır. Bu, iktisadın bir bakış açısından baktığı değerleme ve satın alma, mübadele ve mübadele araçları, üretim şekilleri ve varlıklar fenomenlerine burada başka bir açıdan bakıldığı anlamına gelir. Tek fark, onların ekonomiye yönelen taraflarının pratikte en ilginç olanı, en kapsamlı şekilde çalışılanı, en kesin olarak temsil edilebilir olanı olmasıdır - yalnızca bu, onları mükemmel "ekonomik gerçekler" olarak görme hakkını haklı çıkardı. Ancak bir din kurucusunun tezahürünün nasıl sadece dini bir tezahür olmadığı, aynı zamanda psikoloji, hatta belki patoloji, genel tarih ve sosyoloji kategorileri altında da incelenebilirse; nasıl bir şiir sadece edebi bir tarihsel olgu değil, aynı zamanda estetik, filolojik, biyografik bir olguysa; her zaman işbölümüne dayanan bir bilimin bakış açısının hiçbir zaman bir gerçekliğin tamamını tüketmemesi gibi, iki insanın hiçbir şekilde sadece ekonomik bir olgu değil, ürünlerini birbirleri ile değiştirmesi de öyledir; çünkü böyle bir şey yok, yani içeriği ekonomik tabloyla tükenen bir şey yoktur ortada. Aksine, bu mübadele psikolojik, ahlâkî, hatta estetik bir gerçek kadar meşru olarak ele alınabilir. Ve ulusal ekonomik olarak kabul edilse bile, bir çıkmazın sonuna ulaşmamıştır, ancak bu şekilde bile, ön koşullarını ekonomik olmayan terimler ve olgularda ve bunların ekonomik olmayan değerler üzerindeki sonuçlarını inceleyen felsefi düşüncenin nesnesi haline gelir.

Bu sorun alanında para, en dışsal, en gerçekçi, en tesadüfi olgular ile varoluşun en ideal potansiyelleri, bireysel yaşamın ve tarihin en derin akımları arasında var olan ilişkilerin temsili için yalnızca bir araç, malzeme veya örnektir. Her şeyin anlamı ve amacı sadece şudur: Ekonomik olayların yüzeyinden insan olan her şeyin nihai değerlerine ve anlamlarına bir kılavuz oluştrabilmek. Soyut felsefi sistem yapısı, bireysel fenomenlerden, özellikle pratik varoluştan o kadar uzak durur ki, gerçekte yalnızca onların izolasyondan ve maneviyattan, evet, ilk görüşün olumsuzluğundan kurtuluşlarını varsayar. Ancak burada, para gibi, yalnızca salt ekonomik teknolojinin kayıtsızlığını göstermekle kalmayıp, deyim yerindeyse, tüm işlevsel anlamı aynı olmadığı sürece, kayıtsızlığın kendisi olan bir örnekle başarılmalıdır. Kendi içinde, ancak yalnızca diğer değerlerde uygulanmasında yatmaktadır. Görünüşte en dışsal ve özsel olmayan şey ile yaşamın içsel özü arasındaki karşıtlık en uç noktaya kadar esnetildiği için, bu tikellik yalnızca tinsel dünyanın tüm yelpazesine örülmekle kalmayıp, daha çok onu açığa vurursa, en etkili şekilde uzlaştırılmalıdır. Kendisini, aynı olanın temel hareket şekillerinin bir simgesi olarak görür. Bu araştırmaların birliği, tekil bir bilgi içeriği ve onun giderek artan kanıtı hakkında bir iddiada değil, hayatın her detayında anlamının bütünlüğünü bulmanın gösterilebilmesi olasılığında yatmaktadır. Sanatın felsefe üzerindeki muazzam avantajı, kendisine her seferinde tek ve dar bir şekilde sınırlandırılmış bir sorun ortaya koymasıdır: Bir kişi, bir manzara, bir derin hisli ruh hali ve şimdi aynının genele her açılımı, büyük his özelliklerinin her ilavesi. dünya, bir zenginlik gibi, hak edilmemiş bir mutluluk gibi hissettiren bir hediye. Öte yandan, sorunu aynı anda varoluşun bütünlüğü olan felsefe, kendisini varoluşun büyüklüğüne kadar daraltma ve göründüğünden daha azını verme eğilimindedir. Burada ise tam tersine, sorunu genişleterek ve bütünlüğe ve en genele götürerek adaleti sağlamak için sorunu sınırlı ve küçük alma girişiminde bulunulmaktadır.

Metodolojik bir bakış açısından, bu temel niyet şu şekilde ifade edilebilir: Tarihsel materyalizmi, ekonomik yaşamın entelektüel kültürün nedenlerine dahil edilmesini koruyacak şekilde bir zeminle desteklemek, ancak tam olarak bu ekonomik şekillerin kendileri, daha derin değerlendirmelerin ve akımların sonucu, psikolojik, evet, metafizik gereksinimler tanınır. Biliş pratiği için bu sonsuz bir karşılıklılık içinde gelişmelidir: İdeal bir yapının ekonomik bir yapı tarafından her yorumunu, onu daha ideal derinliklerden anlama gerekliliği takip etmeli, bunun için de genel ekonomik temel bulunmalıdır. Kavramsal olarak birbirine karşıt olan bilgi ilkelerinin bu şekilde değişmesi ve iç içe geçmesinde, bilgimize anlaşılmaz görünen ve yine de bağlantısını kuran şeylerin birliği bizim için pratik ve canlı hale gelir.

Burada açıklanan niyetler ve yöntemler, temel felsefi kanaatlerin çeşitli içeriğine hizmet edemiyorsa, herhangi bir temel hak iddiasında bulunmamalıdır. Hayatın ayrıntılarının ve yüzeyselliklerinin onun en derin ve en temel hareketleriyle bağlantısı ve bunların genel anlamıyla yorumlanması, realizm kadar idealizm temelinde, entelektüel olduğu kadar iradî, mutlakiyetçi ve relativist bir temelde gerçekleşebilir. Bu kitaptaki incelemelerin, mevcut bilgi ve duygu içeriğinin en uygun ifadesi olduğunu düşündüğüm bu dünya görüşlerinden birine dayandırılması, aksinin kesin olarak dışlanmasıyla, onları en kötü durumda sadece birer birer birer birer birer birer birer birer birer Okul örneği, eğer gerçekte yanlışsa, gelecekteki doğruluğun bir şekli olarak yöntemsel önemi daha da belirgin hale gelir.


Georg Simmel, Philosophie des Geldes, Önsöz metni.

 
 
 

Recent Posts

See All
HAKİKAT VE GERÇEKLİK NEDİR?

Hakikat ve gerçeklik, felsefi bağlamda farklı anlamlar taşıyan kavramlardır. İkisinin benzer ve ayrışan yönleri üzerine ayrıntılı bir...

 
 
 

Comentários


©2019 by ÖZKAN EROĞLU. Proudly created with Wix.com

bottom of page