En iyi devlet bir ütopyadır..!

Kült bir yapıt olan ve birçok araştırmacıya göre de son kutsal kitap Kur'an'dan önce yaptığı ilginç tespitlerle yeri doldurulamayacak Platon'un "Devlet"i mutlak okunması gereken ve okunduğunda en iyi devletin bir ütopya olduğunu fark ederek hareket eden bir düşünürün zihnindekileri diyaloglar halinde Sokrates ile birlikte kurcaladığı bir metin olduğu anlaşılacaktır. "Platon'un en iyi devleti" bu kitapta. Ancak diyaloglarının en güzeli ise "Şölen"indedir.

Sokrates

Sokrates'in sarsıcı ölümü üzerine yaklaşık on iki yıl Atina'dan uzaklaşıyor Platon, daha sonra dönünce bir kır evine yerleşiyor ve Akademos'u kurma işine girişiyor. Geçmişi bir sporcu olan Platon'un, diğer namı Eflatun'dur. Geniş omuzlara sahip, olimpiyatlarda yarışmış bir atlettir.

"Devlet"in kaynağı iki düşüncenin karşıt şekilde ele alınması üzerine kuruludur. Akıl ile akıl yoksunluğunun yarattığı karşıtlıktır bu. Platon, Sokrates geleneğine göre devletin başına akıllıların gelmesinin doğru olacağı görüşünü bilmekle beraber, o dönem Atina'sında akılla açıklanamayacak çok şeyin bulunduğunun da farkındadır. Atina'da kol gezen iki düşünce önemlidir: Bir görüş: İnsanlar doğuştan iyi ve eşittirler, toplumların kötü düzenleri onları bozmaktadır, böylece güçlüler güçsüzleri ezmekte, kanunlar güçlülerin elinde güçsüzlere karşı bir silah olarak kullanılmaktadır. Diğer görüşse: İnsanlar doğuştan ne iyi, ne de eşittirler. Yalnızca güçlü ve güçsüzler vardır, güçlünün güçsüzü yönetmesi, ezmesi doğanın gereğidir ve doğrudur. İnsan haklı değil güçlü olmaya bakmalıdır.

Platon

Bu görüşlerden hareketle "Devlet", insan dışıyla değil de insan içiyle ilgili bir kitaptır. Sokrates'in temel görüşlerinden birinin bu kitapta tezahür ettiği de pekala ileri sürülebilir: "İnsanın hayatı dünyanın hayatından daha önemlidir". "Asıl bilgi dünyayı değil, insanı bilmektir". Böylece Sokrates aracılığıyla felsefe doğadan çok insana, fizikten çok ahlaka bağlanmıştır. Böylece filozof dünya işlerine; politikaya, günlük sorunlara karışmış olmaktadır. Bu düşünceye göre ya devlet adamının filozof, ya da filozofun devlet adamı olması gerekliliği ortaya çıkmıştır.

İşte "Devlet"te Sokrates'in temel filozofisini Platon'un diyaloglara dayanarak açıkladığına tanık olur ve iki Sokrates sözünün çok değer kazandığı inancıyla dolarız: "Benim tek bildiğim, bir şey bilmediğimi bilmektir" ile "Kendini tanı"dır.

"Devlet"te Platon ve Sokrates düşüncelerini birbirinden ayırmak çok zordur, dahası o düşünceleri bulmak hiç de kolay değildir. Adeta Şems ve Mevlana arasındaki ilişkiye benzer bir başka ilişkiyi de onlar yaşamıştır.